Rys historyczny
1910r.-1911r. Budowa wodociągu przez firmę J. Scheven z Dűsseldorfu. Oddanie do użytku ujęcia wody, wieży ciśnień oraz sieci wodociągowej o długości 3 km.
1911r.-projekt założenia kanalizacji (J. Scheven).
1926r.-1928r. Budowa kanalizacji na terenie miasta.
1928r.- wodociągi produkowały 7-9 m3/h, maksymalnie 15 m3/h.
1933r.-urządzenia wodociągowe składały się z pięciu studni artezyjskich, stacji pomp, wieży ciśnień i sieci miejskiej liczącej ponad 13 km. Roczna produkcja wody przekraczała 95.000 m3.
1947r.-budowa studni artezyjskiej o trzech filtrach i głębokości 128m., etapowa budowa sieci wodociągowej w mieście.
1955r.-budowa studni głębinowej o wysokiej wydajności. Stację pomp wyposażono w agregat prądotwórczy, odżelaziacze i urządzenia do chlorowania. Kapitalny remont dwóch studni głębinowych. Wybudowanie rurociągu magistralnego o długości 1,9 km.
1957r.-z wodociągu miejskiego korzysta 83% mieszkańców miasta, w końcu lat 50-tych dla służb komunalnych zakupiono samochód asenizacyjny, co zastąpiło dotychczas używane wozy konne. Na początku lat 60-tych przystąpiono do przebudowy urządzeń wodociągowych, długość sieci kanalizacji wynosiła około 19,7 km.
1967r.-z urządzeń wodociągowych korzysta 90% mieszkańców miasta. Długość sieci wodociągowej w Środzie Wlkp. wzrosła do 43,9 km, z czego 22,8 km stanowiła sieć uliczna, a dobowa produkcja wody wynosiła 1.200-1.300 m3. Obchody 700-lecia miasta stają się czynnikiem rozbudowy infrastruktury komunalnej, a zwłaszcza sieci wodociągowej. Powołano Komitet Budowy Sieci Wodociągowej, łącznie wybudowano 2,3 km.
1971-1975 – wybudowano dziewięć studni głębinowych oraz rozpoczęto rozbudowę dwóch zbiorników wody czystej o pojemności 500 m3 każdy. Intensyfikacja kanalizacji ulic w mieście.
1978r.- kapitalny remont studni głębinowych oraz zamontowanie dodatkowej pompy umożliwiły pełne zaspokojenie potrzeb miasta w wodę. Dalsza rozbudowa sieci wodociągowej na nowych osiedlach mieszkalnych i ulicach. Budowa hydroforni i zbiornika wodnego na terenie ogródków działkowych przy ulicy Wrzesińskiej. Długość sieci kanalizacyjnej w tym czasie wynosiła 20,4 km.
1984r.- produkcja wody wahała się od 4.000 do 5.000 m3/dobę.
1989r.-1990r. budowa kolejnych dziewięciu studni głębinowych dla potrzeb miasta i gminy Środa Wlkp.
1993r. – powołanie Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji w Środzie Wielkopolskiej.
1993r. -od tego roku siedziba przedsiębiorstwa mieściła się przy ul Poselskiej 18 w Środzie Wlkp.
1996r. – Przekształcenie MPECWiK w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
1997r.- modernizacja Stacji Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej w Środzie Wlkp.
2000r.-2003r. modernizacja Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Chwałkowie pozwalająca na dopływ ścieków w ilości 5000m3/dobę.
2000r. – zmiana siedziby Spółki. Lokalizacja nowej siedziby: ul. Harcerską 16 w Środzie Wlkp.
2002r.-2005r. komunalizacja i przejęcie na majątek Spółki sieci wodociągowej po byłych PGR i RSP w miejscowościach Mączniki, Bieganowo, Zmysłowo, Staniszewo, Pławce, Zdziechowice, Szlachcin, Babin, Kijewo, Słupia Wielka, Winna Góra, Dębicz, Dębiczek.
2004 – modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Brodowie
2004/2005 – modernizacja Stacji Uzdatniania Wody przy Szpitalu (ul. Szarytek) w Środzie Wlkp.
2005r. – zabezpieczenie przed skażeniem ujęć wody dla miasta Środa Wlkp. w oparciu o biomonitoring SYMBIO (małże słodkowodne) zastosowany na Stacji Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej.
2006r. – Rozbudowa sieci cieplnej w ulicach: Poselska, Hallera i Staszica.
2006r. – modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w m.Trzebisławki oraz budowa północnej magistrali PE250 (obwodnica Środy Wlkp.)
2008 – 15 lecie Przedsiębiorstwa Wodociągowego w Środzie Wlkp.
2009r. – budowa nowego rurociągu tłocznego ścieków (2x400mm o łącznej długości ponad 4 000 m) pomiędzy Główną Przepompownią Ścieków przy ul. Niedziałkowskiego w Środzie Wlkp. a Gminną Oczyszczalnią w Chwałkowie
2009r. – budowa kanalizacji sanitarnej, rurociągu tłocznego i przepompowni ścieków o długości ponad 1500m w ulicach: Strzelecka-Topolska-Witosa w Środzie Wlkp.
2010 – laboratorium MPECWiK uzyskało akredytację Polskiego Centrum Akredytacji
2010-2011r. – 100 lecie wodociągów Średzkich, obchodom towarzyszyły:
– występ zespołu „Czerwone Gitary”,-
– organizacja konkursu plastycznego „Woda naszym największym skarbem”,
– wycieczki dla mieszkańców na obiekty spółki : Stacje Uzdatniania Wody w Środzie Wlkp. oraz na Oczyszczalnię Ścieków w Chwałkowie,
– organizacja konferencji naukowej p.t.: Gospodarka osadami ściekowymi” Środa Wlkp./Brodowo,
– wydanie książki pt.: „ŚRODA WIELKOPOLSKA MIEJSKIE PRZEDSIĘBIORSTWO ENERGETYKI CIEPLNEJ, WODOCIAGÓW I KANALIZACJI W SŁUŻBIE MIASTA 1911-2011”
Autor: Andrzej Zarzycki. Poznań 2011r.,
– uroczyste poświecenie sztandaru MPECWiK Sp. z o.o., ufundowanego przez Członków Zarządu Spółki.
2011 – wprowadzenie innowacyjnego rozwiązania odczytu wodomierzy za pomocą sieci GSM
2012- modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w m. Koszuty
2013 – 20 lecie Przedsiębiorstwa Wodociągowego w Środzie Wlkp.
2013 – Wiceprezes Andrzej Kornecki odznaczony medalem Ministra Środowiska
2014 – rozbudowa SUW Środa Wlkp. o zestaw IIIo i pobudowanie magistrali DN 300
2016 – opracowanie i wprowadzenie Planu Bezpieczeństwa Zdrowotnego Wody
2018 – 25 lecie Przedsiębiorstwa Wodociągowego w Środzie Wlkp.
2019 – Konferencja MPECWIK Środa Wlkp.: „ Perspektywy rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej na terenie gminy Środa Wlkp.”
2020 – rozpoczęcie przebudowy i rozbudowy Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Chwałkowie wraz z rozbudową laboratorium,
– Rozpoczęcie przebudowy stacji Uzdatniania Wody w Brodowie ( uzyskanie pomocy finansowej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020r.)
Historia Wieży Ciśnień
Pierwszy projekt wieży ciśnień dla Środy Wlkp. powstał w 1904 roku w Bremen, w Niemczech. Świadczy o tym akwarela, która obecnie jest w posiadaniu MPECWiK w Środzie.
Kiedy, gdzie i dlaczego powstał nowy projekt wieży, różniący się od pierwowzoru – nie wiadomo. Nie ma też dokumentacji, która pozwoliłaby te zagadnienia rozwiązać.
Wieżę ciśnień wraz z ujęciem wody i siecią wodociągową budowano przez dwa lata tj. od 1910 r. do 1911r. Budową zajęła się firma J. Scheven z Düsseldorfu.
Kilka starych zdjęć, jakie się zachowały z tego okresu ukazują przeobrażenia, jakie miały miejsce w Środzie, szczególnie przebudowę ulic i infrastruktury technicznej w mieście.
Wieża jest jedną z najwyższych budowli wzniesionych na terenie miasta obok średzkiej Kolegiaty i zbiornika Cukrowni Środa. Jej wysokość licząc od poziomu terenu do czubka iglicy wynosi 42 metry.
Praktycznie wieża jest widoczna z każdej drogi prowadzącej do miasta.
Wieża budowana była u zbiegu szosy źrenickiej (dzisiejsza Harcerska) i szosy nowomiejskiej (obecnie Niedziałkowskiego). W pobliżu przebiegają także ulice: Żwirki i Wigury, Brodowska i Dąbrowskiego.
Główne zadanie jakie spełnia wieża ciśnień w systemie wodociągowym to wyrównywanie ciśnienia w obszarze zasilania wodociągu, które zmienia się w różnych porach dnia.
Wieża działa na zasadzie grawitacji. Z tego też względu zbiornik wody jest umieszczony powyżej odbiorców (co najmniej na poziomie maksymalnego ciśnienia roboczego), zapewniając tym samym dopływ wody do budynków wielopiętrowych.
W razie pożaru może zapewnić dostawę wody w dużych ilościach i odpowiednim ciśnieniu.
Lokalizacja zbiornika wieżowego we wschodniej części miasta – czyli po przeciwnej stronie niż położenie głównego ujęcia, wpływała korzystnie na wyrównanie ciśnienia w sieci rozdzielczej.
Zasilanie górnego zbiornika wody odbywało się za pomocą pomp, które rurociągiem wtłaczały wodę z ujęcia. W chwili zwiększonego zapotrzebowania mieszkańców, woda ze zbiornika regulowała ciśnienie w sieci, po części opuszczając zbiornik, co zostawało uzupełnione w chwilach małego poboru wody z sieci np. nocą.
W taki sposób wieża ciśnień regulowała pracę wodociągu, aż do 1998 roku, kiedy to zmodernizowano Stację Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej, wyposażając ją w system pomp podtrzymujących w sposób automatyczny ciśnienie w sieci oraz trzy terenowe zbiorniki wody o łącznej pojemności 1500 m3.
Przy budowie wieży użyto czerwonej cegły klinkierowej wysokiej wytrzymałości.
W dolnej części wieży, na poziomie około 1,5 m pod powierzchnią terenu, znajduje się przewód magistralny o średnicy 250 mm oraz zasuwa klinowa umożliwiająca jego wyłączenie. Mimo upływu lat elementy te działają do dzisiaj bez awaryjnie.
Przewód magistralny stanowi połączenie ze Stacją Uzdatniania, biegnąc ulicami: Brodowską, 3 Maja, Niedziałkowskiego, Poselską, Prądzyńskiego i Kórnicką.
Pierwotnie wewnętrzne schody na wieżę wykonane były z drewna i przytwierdzone do murów. Centralnie w środku, tak jak i dziś, prowadzone były żeliwne rurociągi – zasilające w wodę zbiornik oraz przelewowe, zabezpieczające przed nadmiernym napełnieniem zbiornika.
Obecnie klatka schodowa wykonana jest z metalowych przęseł i prześwitujących, ażurowych stopni, centralnie umieszczonych przy pionowych rurociągach. Modernizacja wejścia podyktowana była względami bezpieczeństwa dla pracowników obsługujących obiekt.
W górnej części wieży na wysokości około 25 metrów od poziomu terenu umieszczony jest zbiornik wody o pojemności około 150 m3 .
Pod zbiornikiem wody znajduje się pomieszczenie, w którym zamontowano rurociągi: dopływowo-odpływowy oraz spustowo-przelewowy, a na nich zasuwy odcinające.
Część armatury została w okresie eksploatacji wymieniona, dobrze widoczne są tu kielichowe połączenia rur oraz świetnie zachowane dno zbiornika.
Konstrukcję nośną zbiornika stanowi mur wieży oraz szereg słupów (przypór), ustawionych symetrycznie na obwodzie wokół jego dna, wzmacniających jednocześnie mury wieży powyżej. Na uwagę zasługuje konstrukcja zbiornika jak i jego wykonanie. Zbiornik wykonano z blach stalowych połączonych ze sobą za pomocą nitów. Takie połączenia wymagały niezwykłej precyzji i kunsztu rzemieślniczego. Do dziś zbiornik jest szczelny.
Zbiornik posiada korzystne statycznie dno kopulaste. W zbiorniku znajduje się metalowa drabina umożliwiająca wejście w celu przeprowadzenia kontroli, czyszczenia i innych niezbędnych prac konserwacyjnych.
Od góry zbiornik jest zakryty blachami, wnętrze można zobaczyć przez górne krawędzie bocznych ścianek.
Powyżej zbiornika wody znajduje się kopuła wieży, w której umieszczono symetrycznie osiem niewielkich okienek. Pierwotnie stanowiły element wentylacji budowli. Widać z nich panoramę Środy Wielkopolskiej, a w szczególności ulicę Dąbrowskiego i Brodowską. To najwyższy dostępny poziom wieży będący na wysokości około 38 m n.p.m.
Panorama Środy Wielkopolskiej
Powyżej niego zamocowana jest iglica wieńcząca dach wieży. Iglica o długości około 2 metrów połączona jest linką stalową stanowiącą przewód odgromowy. Wejście tam jest możliwe dzięki umieszczonej nad zbiornikiem ponad pięciometrowej drabinie.
Ze względów bezpieczeństwa poziom ten jest niedostępny do zwiedzania.
W 2005 roku zamontowano na wieży zewnętrzne oświetlenie co uatrakcyjniło wygląd obiektu i dodało mu uroku widocznego szczególnie po zachodzie słońca.
Wieża jest architektoniczną atrakcją Środy Wielkopolskiej, monumentalną budowlą wyróżniającą się w miejskim krajobrazie oraz obiektem towarzyszącym średzkim uroczystościom i świętom narodowym, odbywającym się nieopodal, tuż przy pomniku Gen. Henryka Dąbrowskiego.
Wtedy to na wieży pojawiają się długie biało – czerwone wstęgi, słychać dźwięki hymnu narodowego, a w pobliżu można spotkać ludzi, którzy tworzą średzką historię.