Średzkie Wodociągi 1993 – 2023, czas rozwoju i inwestycji.

30 lat temu powstało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Środzie Wielkopolskiej, którego majątek wyodrębniono z Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Śremie. Z tej okazji, chcemy przybliżyć nieco okres przemian, czas rozwoju, wielu inwestycji i wyzwań, z którymi przyszło się nam mierzyć na przestrzeni minionych trzech dekad.

W latach 1991- 1994 trwały prace nad zwodociągowaniem wsi należących do naszej gminy. Dzięki kilkumiliardowej pożyczce z Kościelnej Fundacji Wodociągowania Wsi oraz dotacji z Gminy Środa Wielkopolska udało się zaopatrzyć w wodę aż 57 miejscowości, co stanowiło łącznie 60 km sieci wodociągowej i umożliwiło 8 tysiącom mieszkańców cieszyć się zdrową i czystą wodą.

Jak można sobie wyobrazić, nie był to łatwy czas dla pracowników wodociągów, jeden z nich – Stefan Silski, długoletni pracownik średzkich wodociągów wspomina początki działalności w ten sposób: W tamtym okresie brakowało wszystkiego: narzędzi, sprzętu i materiałów do usuwania skutków awarii. Do dyspozycji mieliśmy samochód dostawczy Tarpan, koparkę Białoruś, gwintownicę oraz wiadra i łopaty. Praca w brygadzie wod.-kan. polegała głównie na usuwaniu awarii wodociągowych i kanalizacyjnych. Do usuwania awarii były używane opaski dwudzielne, których montaż polegał na założeniu na rurę dętki gumowej, a następnie opaski (tzw. szeli w gwarze wodociągowej). Były to wtedy ciężkie czasy, brakowało w zasadzie wszystkiego i trzeba było sobie jakoś radzić. Blachę na te szele załatwialiśmy w Spójni. Takie prace jak: wytaczanie złączek do usuwania awarii na sieci wodociągowej, toczenie pierścieni, które zakładało się na uszkodzone rury, robili nam w Cukrowni lub Rzeźni Miejskiej.

Pierwsze biuro wodociągów mieściło się w budynku tzw. średzkiego „Misia”, zaplecze przedsiębiorstwa zlokalizowane było przy parku po byłym ZOO, czyli na terenie za Urzędem Miasta i Gminy, pomiędzy parkiem, a ulicą Czerwonego Krzyża. Nazwa biura pochodziła od klatki z niedźwiedziem brunatnym, który był główną atrakcją ogrodu zoologicznego.

W skład majątku nowego przedsiębiorstwa wchodziła sieć wodociągowa, stacja uzdatniania wody przy ul. Kórnickiej z dwoma zbiornikami wody o pojemności łącznej 1000 m³ oraz funkcjonująca wieża ciśnień przy ul. Dąbrowskiego. Przedsiębiorstwo przejęło sieć kanalizacyjną, która do tego czasu obsługiwana była przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Środzie oraz oczyszczalnię ścieków wybudowaną przez ZPOW Hortex. Dalsze przekształcanie Zakładu nastąpiło z dniem 1 lipca 1993 roku, kiedy to powołane zostało za zgodą Rady Miasta i Gminy Środa, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji w Środzie Wlkp. Choć właścicielem majątku przedsiębiorstwa był Urząd Miejski było to nadal przedsiębiorstwo państwowe.

Drugiego kwietnia 1996 r. przedsiębiorstwo stało się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej kapitał w dniu rejestracji wynosił 9 mln zł., a właścicielem stała się Gmina Środa Wielkopolski. Początkowo siedziba przedsiębiorstwa mieściła się przy ul. Przecznicy, w budynku Spółdzielni Mieszkaniowej. Następnie biura Spółki mieściły się na pierwszym piętrze tzw. „Blaszaka” przy ul. Poselskiej. Ostatnia zmiana lokalu nastąpiła w 2000 roku, kiedy to po zakupie i gruntownym remoncie pierwszego piętra biurowca należącego do dawnego POM-u przy ulicy Harcerskiej, przenieśli się tam i do dziś pracują pracownicy biurowi oraz Zarząd.

Pierwszym prezesem MPECWiK sp. z o.o. został Andrzej Kornecki, który kierował Spółką do 2002 roku. W 2002 r. prezesem został Jan Buczkowski, zarządzający dalej przedsiębiorstwem prawie 20 lat. W 2021 roku funkcję tę przejął Bartosz Bałażyk.

Z punktu widzenia rozwoju, rok 1997 był rokiem szczególnym, ponieważ wykonana została wówczas modernizacja stacji uzdatniania wody. Zainstalowano m. in. pompy III stopnia umożliwiające przesył wody do sieci pod stałym ciśnieniem. Prace te umożliwiły wyłączenie z pracy wieży ciśnień, która pracowała przez blisko 86 lat.

W 1993 r. przejęte zostały również obiekty ciepłownicze, które podlegały do tej pory Wojewódzkiemu Przedsiębiorstwu Ciepłownictwa z siedzibą w Śremie. W tym czasie prowadzono już prace nad budową i rozbudową istniejącej sieci ciepłowniczej oraz nad likwidacją lokalnych kotłowni, w celu zmniejszenia emisji zanieczyszczeń powietrza. Zlikwidowano 12 lokalnych kotłowni, wybudowano ponad 3,5 km nowej sieci ciepłowniczej. W 2005 roku, gdy firma Stomil wypowiedziała dostawę ciepła do miasta, wybudowano 900 m ciepłociągu od ul. Poselskiej do Osiedla Młodych. Odtąd Cukrownia Średzka stała się jedynym producentem ciepła dostarczanego do miejskiej sieci ciepłowniczej. W kolejnych latach powstawały nowe węzły cieplne i rozległe sieci ciepłociągów. Obecnie na terenie Środy Wlkp. znajduje się 30 węzłów cieplnych, a długość sieci ciepłowniczej to ponad 10 km.

Piętą achillesową miasta zawsze była sieć kanalizacyjna. W latach 1993-95 wybudowano kolektor sanitarny, który odbierał ścieki komunalne m. in. z Osiedla Młodych i zlokalizowanych w okolicy Zakładów Mięsnych w budynku starej Rzeźni.  W następnych latach w wyniku szeregu inwestycji powstała kanalizacja na terenie Osiedla Piastowskiego, Stomila, bloków przy ulicy Lipowej, a także pobudowana została sieć o długości 3,7 km od torów kolejowych przy Cukrowni do Spółdzielni Mleczarskiej przy ul. Daszyńskiego. W kolejnych latach kanalizacja była już planowana na etapie planistycznym rozbudowy miasta. Dziś skanalizowanie aglomeracji Środa sięga ponad 98 %. Innowacją było pobudowanie na wsiach naszej gminy ponad 30 wiejskich zbiorczych oczyszczalni ścieków oraz blisko 200 małych przyzagrodowych oczyszczalni ścieków. Dzięki temu kilkuetapowemu programowi rozpoczętemu w 1996 roku udało się skanalizować do 2005 roku ok. 95% terenów wiejskich.

Ostatnie lata to dynamiczny okres rozwoju firmy. Obecnie trwają zaawansowane prace nad rozbudową oczyszczalni ścieków w Chwałkowie, co przyczyni się do zwiększenia przepustowości oczyszczania ścieków z 5.000 m³ do 10.000 m³. W ramach tej inwestycji na terenie oczyszczalni wybudowane zostało nowoczesne laboratorium.

W zeszłym roku zakończona została rozbudowa i przebudowa, drugiej co do wielkości eksploatowanych przez nas stacji, Stacji Uzdatniania Wody w Brodowie. Przed nami kolejne wyzwania, w najbliższym czasie chcemy rozpocząć rozbudowę Stacji Uzdatniania Wody w Starkówcu Piatkowskim, a także podjąć się prac, najpierw projektowych, w celu przebudowy Stacji Uzdatniania Wody w Środzie przy ul. Kórnickiej, wraz z jej rozbudową o czwartą komorę zbiornika wody czystej o pojemności 500 m³ oraz o nowoczesny, ekologiczny system zawracaniem wód popłucznych. 

Jednocześnie trwa dalsza ciągła rozbudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej oraz bieżąca konserwacja urządzeń. Od kilku lat działa nowoczesny system zdalnego odczytu wodomierzy. Posiadamy nowoczesny system monitoringu sieci wodociągowej, kanalizacyjnej oraz ciepłowniczej, który jest nadzorowany przez 24 godziny na dobę przez dyżurnych, a nad jakością i bezpieczeństwem wody czuwa system biomonitoringu. W chwili obecnej wdrażamy zintegrowany system informatyczny, który w przyszłości pozwoli załatwiać wszelkie formalności w sposób zdalny.

Woda w Środzie Wielkopolskiej i gminie dostarczana jest z 32 studni, mieszczących się na 7 ujęciach. Rozbudowane laboratorium w Chwałkowie posiada certyfikat akredytacji laboratorium badawczego Polskiego Centrum Akredytacji nr AB1193, co podnosi wiarygodność i precyzję wyników, co jednocześnie zapewnia wysoką jakość świadczonych usług.

Przez te ostatnie 30 lat wybudowaliśmy ponad 142 km sieci wodociągowej oraz 118 km sieci kanalizacyjnej. Wykonaliśmy inwestycje za ponad 110 mln zł, z czego w ostatnich 5 latach za ponad 30 mln zł.

Pisząc o firmie nie można zapomnieć o jej pracownikach, ludziach odpowiednio wykwalifikowanych, specjalistach podnoszących stale swoje umiejętności zawodowe. To właśnie pracownicy stanowią o sile spółki, o tym jak funkcjonuje, jak jest postrzegana i odbierana przez społeczeństwo naszej gminy.

ZAŁOGA TO NAWIĘKSZY SKARB ŚREDZKICH WODOCIĄGÓW.

MPECWiK Środa Wlkp.                                                                                                

Źródło:

MPECWiK Środa Wlkp. w służbie miasta 1911-2011, Andrzej Zarzycki, Poznań 2011r.

Dzieje Środy Wielkopolskiej i jej regionu , praca zbiorowa, Środa Wlkp., 1990r.

Średzkie wodociągi dziś. Cezary Jakubiak, Środa Wlkp., 2021r.

Ludzie średzkich wodociągów, praca zbiorowa, Środa Wlkp., 2023r.

Archiwum MPECWiK Środa Wlkp.

Logo Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji w Środzie Wlkp. – lata 90-te

Logo 30 lat

 Przebudowa i rozbudowa oczyszczalni ścieków w Chwałkowie – budowa drugiej komory napowietrzania, MPECWiK 2022 r.

 Kontenerowa stacja uzdatniania wody wspomagająca dostawę wody dla Środy. Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej w Środzie Wlkp., zdjęcie J. Odolanowski, sierpień 1998 r.

Dyżurny obsługujący Stację Uzdatniania Wody przy ul. Kórnickiej, zdjęcie z lat 90-tych, J. Odolanowski